KIM JESTEŚMY 

   Z początkiem 2008 r. zawiązane zostało Stowarzyszenie na rzecz Dziedzictwa Żydowskiego w Gliwicach „Pamięć – Zikaron”. Głównym celem Stowarzyszenia jest opieka nad cmentarzami żydowskimi w Gliwicach, w pierwszej mierze nad starym cmentarzem przy ul. Na Piasku. Doświadczenia ostatnich lat pokazują, że bez stałej i konsekwentnie prowadzonej pracy porządkowej i konserwatorskiej miejsca te ulegać będą niszczeniu i zapomnieniu. Społeczne prace podjęte na cmentarzu w ubiegłym roku wykazały, że działania takie przynoszą konkretne, wymierne efekty i rokują możliwość podejmowania kolejnych, bardzo ciekawych inicjatyw w przyszłości.

   Poza opieką nad cmentarzami pragniemy odkrywać i popularyzować wiedzę o tej części przeszłości Gliwic, a także szerzyć i propagować postawy tolerancji i otwartości na inne religie i kultury.

CMENTARZ „NA PIASKU”

   Gliwice mają zachowane do dzisiaj dwa cmentarze żydowskie. Pierwszy z nich założony został w 1815 r., a znajduje się nieopodal dworca kolejowego, przy ul. Na Piasku. Jest to cmentarz, na którym pochowano wszystkich najbardziej znamienitych Żydów gliwickich XIX w. – znajduje się tam ponad 1400 grobów. Grzebano na nim do początków wieku XX (w późniejszym czasie zdarzały się tylko pojedyncze pochówki). Do dzisiaj zachowanych jest wiele bardzo interesujących i pięknych nagrobków, a cały cmentarz ma wyjątkowy nastrój i urok.

Inwentaryzacja grobowców

Oprowadzanie po cmentarzu

   Jako że na cmentarzu starym brakowało miejsca już pod koniec XIX w., w 1902 r. założono nowy cmentarz, znacznie większy, mieszczący się przy cmentarzu Lipowym przy obecnej ul. Poniatowskiego. Jest to duży powierzchniowo cmentarz, liczący około 800 grobów, który do dzisiaj jest czynny i do dzisiaj – jeżeli jest taka potrzeba – odbywają się tam pochówki. W latach 1902-1903 został zbudowany przy nim interesujący dom przedpogrzebowy, zaprojektowany przez wybitnego architekta działającego w Wiedniu Maxa Fleischera. Był on budowniczym m.in. ratusza i kilku synagog w Wiedniu. Dom przedpogrzebowy zbudowany został w stylu neogotyckim, czyli z wykorzystaniem tej architektury, która dominowała w mieście na przełomie XIX i XX w. Budynek, zachowany do dzisiaj, nieużytkowany przez szereg lat, podlega obecnie remontowi kapitalnemu.