Iwona Citkowska
Krzysztof Majnusz		 Kirkut w Cieszowej  

 

 

     
   20 września 2015 wybraliśmy się na  XIII Gliwickie Dni Dziedzictwa Kulturowego tym razem śladami "Żydów w województwie śląskim". Odwiedziliśmy miejsca w których pozostały materialne dowody kultury żydowskiej – przeważnie  cmentarze, a jeden z nich chcę przedstawić. Nie planowany na trasie wycieczki.
     
   Kirkut położony jest wśród pól, na zachód od wsi Cieszowa koło Koszęcina. I jak wynika z opowieści Pana Edwarda Kaniewskiego (przewodnik) cmentarz ten, wraz z istniejącą do XX wieku synagogą, założony został w XVII wieku. Dokładna data założenia przez Żydów cmentarza nie jest znana, ze źródeł historycznych wiadomo jednak, że w 1690 r. Żydzi zapłacili w Cieszowej podatek za cmentarz wysokości 17 śląskich talarów a pod koniec XIX wieku prawie wszyscy wyjechali.

   Położony z dala od zabudowań mieszkalnych cmentarz uniknął dewastacji podczas II wojny światowej.

   Do lat 90. ubiegłego wieku macewy leżały połamane na ziemi, częściowo zarastając. W 2002 r. mieszkańcy Cieszowej uporządkowali teren cmentarza, a kilka najpiękniejszych macew poddano konserwacji – była to inicjatywa lokalnego działacza społecznego Pana Jana Myrcika z Koszęcina.

   Na terenie cmentarza znajduje się ok. 60 nagrobków, z których większość pochodzi z XVIII – XIX w. Najstarsza macewa pochodzi z 1780 r. i należy do R. Eljakima Getzes syna R. Natas Natanha. Napisy na nagrobkach wykonane są w języku niemieckim i hebrajskim. Od strony frontowej istnieją pozostałości po dawnej bramie cmentarnej.

   W sierpniu 2008 r. cmentarz został poważnie uszkodzony po przejściu trąby powietrznej. Większość drzew została przewrócona. Zniszczeniu uległy niektóre macewy. Po tych zdarzeniach teren został częściowo uporządkowany i ogrodzony drewnianym płotem.