„Gliwickie MetamorfozY”

Horst Bienek –  7.05.1930–7.12.1990

Małgorzata Malanowicz
www.gliwiczanie.pl gliwiczanie_metamorfozy@op.pl  

 

 

     

   Horst Bienek urodził się 7 maja 1930 roku Gliwicach, zmarł 7 grudnia 1990 roku w Monachium. Jego ojciec był kolejarzem, matka (Valeska z domu Piontek) - nauczycielką gry na fortepianie. 

       
   Był uczniem Bertolda Brechta w Berlinie Wschodnim, dopóki jego dobrze zapowiadającej się kariery literackiej nie przerwało aresztowanie i wyrok NKWD skazujący go na 25 lat katorżniczej pracy w Workucie. W 1955 r. został zwolniony na podstawie amnestii, po tygodniach długich podróży dotarł do Monachium. Pracował m.in. jako lektor niemieckiego wydawnictwa Taschenbuch Verlag, a następnie jako redaktor radia Hessischer Rundfunk. Później poświęcił się niezależnej pracy twórczej i działalności w wielu literackich i kulturalnych organizacjach (m.in. był wiceprzewodniczącym Bawarskiej Akademii Sztuk Pięknych). W swoich pierwszych pracach opisywał doświadczenia okresu łagrowego. 
       
   Temat Górnego Śląska i młodości pisarz podjął dość późno, bo dopiero w roku 1975, który był także rokiem wydania "Die erste Polka" ("Pierwszej polki"). Autor tą powieścią wywalczył sobie sławę pisarską oraz zapoczątkował cykl powieści zwany Tetralogią gliwicką, w której ukazały się następnie: "Septemberlicht" ("Wrześniowe światło"), "Zeit ohne Glocken" ("Czas bez dzwonów") i "Erde und Feuer" ("Ziemia i ogień"). W 1976 r. wydał cykl wierszy pod wspólnym tytułem "Gliwickie dzieciństwo" ("Gleiwitzer Kindheit"), a w roku 1983 opublikował książkę "Opis pewnej prowincji" ("Beschreibung einer Provinz"), który okazał się być rodzajem literackiego pamiętnika dokumentującego warsztat literacki i pracę pisarza podczas tworzenia gliwickiej tetralogii. 
       
       

   Później ukazały się jeszcze dwie książki związane tematycznie z Górnym Śląskiem i dzieciństwem pisarza: "Podróż do krainy dzieciństwa" ("Reise in die Kindheit") oraz "Brzozy i wielkie piece. Dzieciństwo na Górnym Śląsku" ("Birken und Hochöfen. Eine Kindheit in Oberschlesien"). Przed śmiercią, po czterdziestu dwóch latach w 1987 roku, podczas realizacji filmu biograficznego, zdążył jeszcze odwiedzić Górny Śląsk i miasto swojego dzieciństwa, którego, jak później napisał, nie odnalazł. Horst Bienek był człowiekiem polsko-niemieckiego pogranicza, który, wbrew wielu przeciwnościom losu oraz niedogodnym okolicznościom politycznym, dążył do zbliżenia Polaków i Niemców na Górnym Śląsku. Głęboko rozumiał i szanował górnośląską specyfikę oraz wielokrotnie podkreślał, że przyszłość tego regionu będzie zależała od pokojowego współistnienia kultur i tożsamości obecnych.

       
   Dom, w którym mieszkał, stoi nadal przy ulicy, która nosi dziś jego imię. W swoim czasie umieszczono na nim tablicę pamiątkową, która została skradziona. Miano ją odtworzyć..........
       
       

       
       

 

 

 

Materiały źródłowe:

www.horstbienek.haus.pl