Gliwickie Metamorfozy

Theodor Erdmann Kalide 8.02.180123.08.1863

Małgorzata Malanowicz

Gliwice 2005
www.gliwiczanie.pl gliwickie_metamorfozy@op.pl  

 

       

 

   Uważany jest za jednego z najwybitniejszych górnośląskich rzeźbiarzy i modelarzy. To artysta który „przerzucił most”  pomiędzy rzeźbą  klasycystyczną a romantyczną, a jest nawet uważany za prekursora secesji.

   Urodził się w Chorzowie w rodzinie urzędnika hutniczego
 
Gottlieba. Idąc w ślady brata Wilhelma podjął w 1817 roku pracę w modelarni odlewów artystycznych huty gliwickiej jako uczeń Fryderyka W.L.Beyerhausa. W roku 1819 podjął studia na Akademii Sztuk Pięknych w Berlinie. Po zakończeniu studiów w 1825 r. do śmierci współpracował z gliwicką hutą.   

   Był jedynym artystą rzeźbiarzem i modelarzem w dziejach  huty posiadającym  wyższe wykształcenie plastyczne. W latach 20. XIX wieku, wprowadził swoistą gałąź artystyczną. Huta gliwicka miała w tym czasie zamówienia z Krakowa, Wiednia, Warszawy, Paryża, Rzymu i Moskwy.

  

   Jego prace artystyczne znane były i podziwiane w wielu krajach. Do znanych nam należą "Lew czuwający" (obecnie znajduje się przy wejściu do muzeum), w zasobach gliwickiego muzeum znajdują się "Dziewczyna z lirą", oraz szereg odlewów rzeźb, płaskorzeźb i wyrobów galanteryjnych, w rodzinnym Chorzowie fontanna "Chłopiec z łabędziem" (replika na skwerze Dessau), w kościele w Miechowicach "Madonna" z marmuru, na zamku w Strzelcach "Odpoczywający jeleń" , w Berlinie marmurowa "Bachantka". Ponieważ Kalide często nie znaczył swoich dzieł - wiele z nich trudno zidentyfikować.

   

   Artysta nie zabiegał nigdy o łaskę możnych. Nie dorobił się majątku ani sławy i zmarł w zapomnieniu w Gliwicach. Pochowany został na Cmentarzu Hutniczym. 

   
  Dawniej jego imię nosiła dzisiejsza ulica Robotnicza – w roku 2003 udało się uczcić 140 rocznicę śmierci nazwaniem jego imieniem skweru sąsiadującego z cmentarzem.  Piękny nagrobek – został pogruchotany podczas kradzieży żeliwnej tablicy –  dzieła rzeźbiarza Lippa.

       
   W 2005 roku dzięki staraniom naszego stowarzyszenia i sponsorowi panu Bernardowi Klinikowi - odrestaurowany nagrobek stanął na powrót na cmentarzu.
       
   

 

 

       
Materiały źródłowe:

Franciszek Maurer – Zeszyty Gliwickie (Gleiwitzer Hefte) 18-19 (1987/88) 

Edward Wieczorek http://www.gornyslask.pl/krajoznawca/zeszyt_15/ludzie.htm

 

Zdjęcia: 

AP - zasoby Archiwum Państwowego w Gliwicach