Salomon Lubowski

„Gliwickie Metamorfozy”			Salomon Lubowski – 1825–15.04.1889		Małgorzata Malanowicz Gliwice 2012
	www.gliwiczanie.pl		gliwickie_metamorfozy@op.pl


	Urodził się w 1825 roku w Kietrzu w rodzinie żydowskiej. Lubowscy pochodzili prawdopodobnie z Czech lub Galicji. Nieznane są fakty z życia Salomona Lubowskiego aż do czasu jego przybycia do Gliwic w roku 1852. W każdym razie miał już za sobą praktykę zawodową, gdyż już 5 września tego samego roku zamieścił w gliwickiej gazecie „Der Oberschlesische Wanderer” ogłoszenie o rozpoczęciu działalności jako mistrz murarski, a od 24 marca 1853 roku wymieniany jest jako członek Cechu Murarzy i Cieśli w Gliwicach. W 1857 roku został wybrany na sekretarza cechu, a w roku 1859 wszedł w skład cechowej komisji egzaminacyjnej. Udzielał się także w zarządzie cechowej kasy chorych – m.in. pełnił funkcję kontrolera kasy. Lubowski zaczął również aktywnie uczestniczyć w pracach Rady Miejskiej. Podlegały mu m.in. sprawy miejskiego wodociągu, należał do komisji kontroli budżetowej, był jednym z radnych decydujących o zatrudnieniu miejskiego budowniczego. Był także jednym z założycieli Towarzystwa Pożyczkowego. W 1885 otrzymał dyplom pamiątkowy z wizerunkami wybudowanych przez siebie budynków, jako podziękowanie za ponad 25 lat pracy w Radzie Miejskiej.

	W 1860 roku Salomon Lubowski ożenił się z Idą Wasservogel. Rok później przyszła na świat ich córka Flora, która została później żoną przemysłowca Oscara Caro (to dla nich Salomon wybudował znaną nam „willę Caro” – dziś siedzibę Muzeum w Gliwicach). Państwo Lubowscy doczekali się jeszcze siedmiu synów: Maxa (1864), Georga i Hugo (1865), Otto (1866), Ernsta (1867), Heinricha (1869) i Victora (1871). Ida zmarła w 1874 w wieku zaledwie 36 lat. Z ośmiorga dzieci, oprócz zmarłego w dzieciństwie jednego z bliźniaków, pozostałe osiągnęły wysoką pozycję społeczną. W 1888 roku zdrowie Salomona Lubowskiego znaczenie się pogorszyło, nie pomogła podróż na południe w celach leczniczych, około połowy roku uległ apopleksji i po wielu miesiącach choroby zmarł 15 kwietnia 1889 roku.

	A oto lista znanych i mniej znanych obiektów jakie wybudował Salomon Lubowski Był również projektantem niektórych z nich:


	1. Niewątpliwie do najważniejszych realizacji należy zaliczyć gliwicką synagogę, której współautorem był Louis Troplowitz. Powstała w latach 1859–1861 przy Wilhelmsplatz (ob. Plac Inwalidów) – spalona została w 1938 roku. Synagoga zaliczała się do największych i najpiękniejszych obiektów w tej części miasta. Po rozbudowie na początku XX w. stała się jedną z największych na Górnym Śląsku. Wewnątrz posiadała podwójne balkony, co upodabniało jej wnętrze do kościołów ewangelickich.






	2. Budynek Starostwa Powiatowego – istniejący do dziś budynek przy ul. Zygmunta Starego (d.Teuchterstr.) – jego projektantem był Carl Hieronymus, a został zbudowany przed 1879 rokiem.






	3. Również Carl Hieronymus zaprojektował budynek szpitala przy ul. Kościuszki (d.Friedrichstr.) wzniesiony przez Lubowskiego i Mayera w latach 1883-1884. Wskutek przebudowy w latach trzydziestych budynek całkowicie zatracił pierwotny wygląd.


	4. Budynek poczty (obecnie Urząd Pracy) na placu Inwalidów – Lubowski prawdopodobnie był tu jedynie wykonawcą tego pięknego budynku oddanego do użytku w 1887 roku.








	5. Budynek Zarządu O/S Eisenindustrie – obecnie siedziba „Biprohutu” przy ulicy Dubois (budynek został nadbudowany i w znacznym stopniu zmieniony)








	6. Willa Maxa Perlsa przy ul. Zygmunta Starego – elewacja od strony ulicy została w dużym stopniu zachowana.




	7. Willa Hegenscheidta również przy ulicy Zygmunta Starego – niestety pozostały jedynie zabudowania gospodarcze




	8. Willa Caro wzniesiona w 1885 roku dla córki i zięcia. W 1934 roku willa przeszła na własność miasta i stała się siedzibą muzeum, wcześniej – w latach dwudziestych nadbudowano ostatnią kondygnację.






	9. Dom własny przy ul. Górnych Wałów 13




	Nie zachowany dom Adolfa Pearlsa w Rynku



	Projekt domu dla Lichtwitza

Materiały źródłowe:

B. Małusecki, Budowniczy gliwicki Salomon Lubowski [w:] Rocznik Muzeum w Gliwicach t.XIII, Gliwice 1998 -również zdjęcia i rysunki archiwalne