Gliwickie Metamorfozy" - Stowarzyszenie na Rzecz Dziedzictwa Kulturowego Gliwic

 

Królewskie Muzeum Uzbrojenia w Leeds - cd

 

   www.gliwiczanie.pl

 

PIĘTRO „ORIENT”

Broń i zbroje były produkowane i używane na całym świecie do prowadzenia wojen, zawodów sportowych, ćwiczeń wojskowych i samoobrony.

To piętro poświęcone jest wielkiej cywilizacji azjatyckiej, a jej celem jest pokazanie jak broń i uzbrojenie może stanowić klucz do zrozumienia historii Azji.

Azja jest znacznie bardziej zróżnicowana kulturowo niż Europa, więc wystawa podzielona jest różne strefy: Centralna Azja, Turcja, Persja, Islam, subkontynent Indyjski, Chiny, Japonia i Azja Południowo Wschodnia. Istnieje jeden element, który łączył wszystkie te kultury i zdominował sposób prowadzenia wojen w większości tych rejonów aż do 19-tego wieku: był to konny łucznik.

Azja Centralna.

Mongołowie prowadzili koczowniczy żywot na surowych równinach Centralnej Azji. Nie budowali miast ani ośrodków kultury, przemieszczali się ciągle wraz ze swoimi stadami koni i kóz. Walczyli o terytoria z innymi plemionami koczowników. Po 1206 roku te wszystkie walczące plemiona zostały zjednoczone przez Czyngis-Chana. Hordy Mongołów zaczęły najeżdżać cywilizowane kraje takie jak Chiny, Rosja i Persja. Byli oni bezlitośni, mordowali setki tysięcy ludzi aż zbudowali swoje potężne imperium w 13-tym wieku. Wiele kultur zastosowało sposób walki stepowych koczowników, opierający się na konnym łuczniku.


Chiny.

Wiele wojskowych wynalazków pochodzi właśnie z Chin, włącznie z kuszą, oraz najważniejszym – prochem. Jednocześnie chińska broń i uzbrojenie były przykładem wspaniałej sztuki.


Indie.

Broń i zbroje stanowiły centralny punkt kultury Indii od najdawniejszych czasów. Bohaterowie najstarszych epickich opowieści jeździli rydwanami i strzelali z łuków, a łucznicy odgrywali główną rolę w Indyjskim systemie wojskowym do czasu rozprzestrzenienia się broni palnej w 18-tym wieku.


Japonia.

Wiele elementów wczesnej kultury Japonii było importowanych przez Koreę z wielkiej cywilizacji chińskiej dynastii Tang (A.D. 608-907). Litery chińskie, stanowiące podstawę pisma japońskiego oraz wiele elementów struktury społecznej przeniesiono do Japonii właśnie wtedy. Wszystkie elementy uzbrojenia średniowiecznego samuraja ma swoje korzenie w kontynentalnej Azji z czasów dynastii Tang. Starożytna klasa wojowników japońskich znana jest jako „bushi” albo „samurai”. Samurajowie mieli prawa i przywileje, ale także obowiązki – włącznie z wymogiem walki z kompletnym oddaniem za swojego feudała.


Japońskie miecze są unikalne na całym świecie w swoim statusie kulturowym. Są boskim obiektem w religii Shinto, włączającej powietrze, ziemię ogień i wodę do ich wytwarzania. Ich obecny kształt i sposób wytwarzania powstał ok 1000 roku – później już nikt nie potrafił ich ulepszyć. Historyczne miecze są otaczane w Japonii szacunkiem niewspółmiernie większym niż w innych częściach świata – ma to związek z religią Shinto łączącą miecze z duchem śmierci.


Południowa i Południowo Wschodnia Azja.

Wzgórza i dżungla oddzielające południowe tereny Południowej Azji od reszty kontynentu stanowiły znaczącą barierę dla wojskowej i politycznej ekspansji. Armie, które zapuszczały się na te tereny częstokroć gubiły się w dżungli na przeciąg wielu miesięcy. Nieprzebyte obszary powodowały izolacje porozrzucanych plemion tam żyjących. W Sri Lance opracowano charakterystyczne sztylety i miecze. Narodową bronią Malezji i Indonezji jest „kris” - sztylet o charakterystycznym wzorze płynącej wody na ostrzu, uzyskiwanym przez wytrawianie stali sokiem z cytrusów. Zbroja ludu Moro z Filipin jest unikalna – łączy konstrukcje kolczugi i pancerza. Wykonane wszystko z rogu i mosiądzu. W Tybecie wygięte azjatyckie miecze nigdy nie weszły w modę – tam mieszkańcy preferowali proste miecze z jednostronnym ostrzem. Natomiast w Nepalu stosowano różnorodne miecze, ale zawsze bogato zdobione.



PIĘTRO „OBRONA”

W czasach średniowiecza niewielu ludzi podróżowało z dala od swych domostw. Drogi w Brytanii były bardzo kiepskie i niebezpieczne. Bez sił policyjnych czuwających nad przestrzeganiem prawa, obywatele musieli sami starać się o ochronę. Podróżnicy, handlarze i pielgrzymi zbroili się w sztylety, miecze i pałki. Obywatele rzadko nosili zbroje bo była kosztowna i większości nie było stać na więcej niż mały puklerz. Dodatkowo ci, których było na to stać nosili kolczugi nakładane pod ubranie. Większość klas społecznych otwarcie nosiło miecz i sztylet jako część codziennego ubrania. Jakkolwiek prymitywna broń palna pojawiła się w Europie przed 1400 rokiem, to dopiero w 16-tym wieku technika rozwinęła się do tego stopnia by można było wyprodukować kompaktową broń zdolną do strzału na pociągnięcie cyngla. Po roku 1600 pistolet stał się popularną bronią. Po 1850 roku jednostrzałowce zaczęły być wypierane przez wielostrzałowe rewolwery.

W czasach wiktoriańskich nastąpił rozwój nowoczesnych i dobrze zorganizowanych sił policyjnych. Spowodowało to znaczący spadek przestępczości, ale nie zmniejszyło strachu przed zbrodnią. Normalnym zwyczajem było zbrojenie się praworządnych obywateli w pistolety, rewolwery i noże. Dopiero w 20-tym wieku prawnie zaczęto ograniczać rodzaje broni dostępne do prywatnego użytku.



PIĘTRO „POLOWANIE”

Historia polowań rozpoczęła się w czasach prehistorycznych i ma swoje korzenie w potrzebie przetrwania. Nasi odlegli przodkowie byli łowcami i zbieraczami i prawdopodobnie pierwsze zwierzęta upolowano dla urozmaicenia diety złożonej z jagód, miodu, orzechów i warzyw, oraz dla ich skór. Produkowali oni broń, sieci, pułapki i narzędzia z materiałów naturalnych takich jak drewno, kości, kość słoniowa i kamienie. Jak tylko człowiek nauczył się uprawiać rośliny i udomowił zwierzęta przestał prowadzić tryb życia zbieracza i łowcy. Osiadłe społeczeństwa produkowały wystarczającą ilość żywności dla przeżycia i powstały warunki do rozwoju innych umiejętności. Ale nawet wtedy gdy zanikła potrzeba łapania jedzenia dla przeżycia, ludzie z upodobaniem kontynuowali zwyczaje łowieckie. Polowania dostarczały podniety, testowały siłę, odwagę umiejętności oraz stanowiły okazję dla okazania bogactwa.




SKARBY


Na koniec chciałam przedstawić 10 szczególnie cennych eksponatów prezentowanych w Królewskim Muzeum Uzbrojenia, stanowiących chlubę kolekcji.

1. Gotycka zbroja – pochodząca z Niemiec z drugiej połowy 15-tego wieku. Końska zbroja stanowiąca część tego eksponatu jest jedną z pięciu istniejących na świecie oryginalnych egzemplarzy


 



 

2. Szafron z Warwick – koński pancerz nagłowny pochodzący z Anglii, ok. 1400 roku.


 



 

3. Średniowieczny hełm – pochodzący z północnych Włoch z 14-tego wieku


 


 

4. Hełm z rogami – pochodzenia Austriackiego z 1511 roku


 


 

5. Zbroja turniejowa Roberta Dudley'a, księcia Leicester


 



 

6. Lwia zbroja – prawdopodobnie włoska lub francuska, pochodząca z ok. 1545-50 roku. Najozdobniejsza zbroja w całej kolekcji – przykład zdobień damasceńskich.


 


 

7. Zbroja dla słonia – pochodząca z Indii z ok. 1600 roku.






8. Miecz ceremonialny – Chiński z dynastii Ming, prawdopodobnie z okresu 1402-24






9. Rewolwer Tiffany – Amerykański ze Springfield, 1990






10. Komplet broni z Tuły – rosyjski komplet z 18 wieku wyprodukowany w sławnej fabryce samowarów w Tule specjalnie dla kobiety.


   Muszę przyznać, że w tym muzeum spędziłam dwa dni i opuszczałam je bardzo niechętnie. Możliwość zobaczenia oryginalnej zbroi Henryka VIII, półpancerza który nosiła największa królowa wszechczasów – Elżbieta I i wielu innych eksponatów, które dotykali ludzie, o których uczyłam się w szkole dostarczyła niezapomnianych emocji. Jeżeli będziecie w tamtych stronach – naprawdę serdecznie polecam odwiedzenie tego miejsca – poczujecie autentyczny powiew historii.

 

 

Informacje pochodzą z „Souvenir guide: Royal Armour Museum” w tłumaczeniu Ee.

Zdjęcia: Ee