„GLIWICKIE METAMORFOZY”

Legendy z Łabęd

Opowiadał: stary labyndziok Szwager
(Ireneusz Czaja)
www.gliwiczanie.pl gliwickie_metamorfozy@op.pl  

       

A wojoki od swiyntyj Hedwig jeszcze spiom

   Zarozki kole Glywic tam kaj sie jedzie na Labyndy je taki blank stary las. Tam , gynau tam w tym lesie spiom rycerze od swiyntyj slonskyj Jadwigi. Po bitwie na Legnickim Polu (Wahlstatt) 9.IV.1241 roku prziszli oni sam z colkoma furami i pacholkoma i sie legli coby se odpoczonc i tak juz spiom w blank glymbokim snie juz poraset lot. Jak sie tam do tego lasa na grziby wybierecie, nojlepiyj we pazdzierniku, to sie siednijcie i suchejcie, a napewno jeszcze uslyszycie jak dychajom bez syn. Ja to som one, te wojoki od swiyntyj Hedwig. Ino same tam niy usnijcie bo obudzic sie mozecie dopiyro jak one stanom. Ouma mi godala ze jak sie Slonsk juzas bydzie musiol od bezboznikow uwolnic to sie snojdzie taki jedyn Pieron coby ich juzas obudzic. Jak oni stanom coby wrogow ze Slonska wyciepnonc to sie przekono niyjedyn bezboznik ze to niy ma ino legynda. Roz juz bolo slychac jak sie te wojoki zaczli budzic, bolo slychac twarde chopow sztimy, szczyrkanie szablow i piykne swiyconce zbroje szlo uwidziec. Ale tyn co ich chciol obudzic zapomniol jednego, ze do nich cza ino po slonsku godac. Niy wiezycie to sie same przekonejcie. A swiynto Jadwiga pilnuje nos cobymy niy zapomnieli o Slonsku o niyj (co no dala) i o od niyj wojokach. Do niyj ludzie zykajom jeszcze dzisio.


   A Wy jak czynsto zescie do niy zykali ?

       
     
       

Julia i uabyndz  

 

 

   Bouo to downo, blank downo tymu. Niydaleko, blank blisko, zaroski kole Kuodnicy, stou taki fajny biouy zameczek. Miyszkaua w nim Julia, kero miaua piykne jasne wuosy i jeszcze piykniejsze niybieske slypka. Z coukego Slonska sjyzdzali sie nojszwarniejsze kawalyry i prosiyli jom o rynka. Ona ale, jak to piykne i mondre frelki, czekaua na tego, kerego od niyj serce pokocho. Ino eli taki od niyj szac naprowdy kajs je? Tak se myslaua zawsze kole wieczora, jak sie siedziaua na brzegu staryj Kuodki (Kuodnicy). 

   Siedziaua se tak na brzegu Kuodki i futrowaua uabyndzie, kerych tam kedys bouo couko mocka. Jedyn, kerego nazywauy od nich krolym, bo bou nojpiykniejszy, przipuywou niyroz do niyj i kuod gowa na od niyj kolanach. Tak to bouo couke tydnie. Z czasym puywaua na tym krolu uabyndziu mit po staryj Kuodce. Roz ale przikukali ich ludzie ze Laband i byli fest zgorszone. Padali, co jak je wiyncyj rado uabyndziom jak ludziom, to niych se weznie jednego uabyndzia za chopa. Biydno Julia, bolauo to ze ludzie jom tak napasztujom. Coroz wiyncyj take godki kole niyj bouo suychac a ona sie tysz coroz wiyncyj tracioua od ludzi i coroz to wiyncyj boua ze od niyj uabyndziami. Boua z nimi juz cokimi dniami.

   Az naroz prziszua jedna nocka, we keryj couke Laband maszkytnie nynauo, a w tym czasie prziszli rojbry. Ukradli w tyj nocy mocka zuota a na koniec porwali jeszcze piykno Julia. Zawionzali jyj rynce, zakneblowali i poniysli ku Kuodce, kaj najprzod chcieli policzyc co wszysko ukradli. Siedli se pod tymi starymi drzewami, az tu naroz take pieronske larmo sie zrobiouo, od strony Kuodki i szuo te larmo coroz wiyncyj ku nim. To te uabyndzie ze Laband prziuwazouy ze oni majom od nich Julia i tak zaczuy wouac i machac krziduami, ze couke Laband sie obudziouo. Rojbry sie tak wystraszyli, ze zaro wszysko pociepli i uciykli. Jeszcze probowali wzionc Julia mit, ale jak sie przeprowiali bez rzeka stanou przed nimi ze otwartymi krziduami wielki uabyndz. Prziszuo ku walce, walczou herszt od rojbrow i krol od uabyndzi. Rojber trefiou krola uabyndzi fest ostrym i szpicatym nozym, a uabndz oklapnou sie do wody, kero sie kole niego zaroz czerwono zrobioua. Drugi roz juz go rojber niy zdonzou trefic bo chyciyli go straznikt ze Laband i zakludziyli do wiynziynia. Julia klynczaua na brzegu i czimaua na kolanach krola uabyndzi. Niy umiyrej mi ino moj krolu kochany - godaua, a kropelki uzow kapauy na rana uabyndzia. 

   Naroz uabyndz zamiyniou sie w piyknego szaca, kerymu bouo Bolko. Wydauo sie co jedyn czarodziej kedys przemiyniou go we uabyndzia i moguy mu pomoc ino uzy dziouchy kero by mu pszaua. Tak sie tysz przeca stauo. Bolko wyzdrowiou roz-dwa, a couke Laband fajrowauy mit na wyselu od Julii i Bolka. Zodym Labander (Uabyndziok) niy paczou juz krziwo na uabyndzie. Wiyncyj - przeca nawet se Laband wzionuo za herb uabyndzia na niybieskim tle. To na pamiontka krola od uabyndzi i niybieskich oczow od Julii. 

   Julia i Bolko mieli couko fura bajtli i zyli dugo i szczynsliwie. Miyszkali tysz dalyj we biouym zameczku kole Kuodki i pamiyntali coby pszoc i uabyndziom. Wszyske uabyndzioki, kere dzisiej zyjom pamiyntajom ta geszichta i opowiadajom jom bajtlom, jak w niydziela idom na szpacyr kole staryj Kuodki, a wszyske frelki ze Laband som tak piykne, ze piykniejszych niyma na coukim Slonsku – to erbuy po Julii.

   No tosz pamiyntejcie o Laband i o uabyndziach...

       
       
       

Diobelski kamiyn ze lasa kole Laband  

 

 

   Roz trefiou farorz ze Sobiszowic jednego inkszego ksiyndza i tak sie stouo ize zaczli se godac. Przi tyj godce merknou nosz farorz, co tyn inkszy ksiondz mo zamiast jednyj nogi konske kopyto. Zaro sie tysz kapnou z kim mo do czyniynio. To bou dziobou i tyn dziobou forszlagowou mu jedna weta. 

   Szuo o to, kery szafnie jedyn srogi kamiyn przeciepnonc do nastympnyj wsi, a tyn kery to szafnie to do niego bydom nolezec wszyske duszyczki od ludziow ze Sobiszowic. Udo sie to farorzowi, to bydom dzwonic dzwony we nastympnyj wsi. Udo sie to dziobuowi, to bydzie we tyj nostympnyj wsi zaro pieronowo burza. Tak sie tysz stauo ize sie oba wetli. Dziobou chciou zaro sie probowac, ale ize prawie bouo swiynto, to farorz zgodziou sie dopiyro na nostympny dziyn. Dziobou przistou na to i narazie sie paczou stracic. A nosz farorz pojechou blank gibko do tyj nostympnyj wsi i se obsztalowou tak, co na drugi dziyn gynau o jednyj godzinie bydom dzwonic we kosciele w tyj wsi. 

   Na drugi dziyn dziobou i farorz wuaziyli na wieza koscioua i kozdy nios fest ciynzki i wielki kamiyn. Jak sie dziobou roz obruciou, to farorz popryskou mu tan kamiyn swiynconom wodom. Tyn kamiyn robiou sie dziobuowi coroz to wiyncyj ciynzki  i polou dziobua we rynce. Jak prziszua jedna (piyrszo po pouedniu) farorz sciepnou kamiyn ze wiezy a dzwony we nostympnyj wsi zaczuy dzwonic. We tyn czas dziobou se ino pomyslou co niymo szans ta weta wygrac. Zaczon ryczec jak to dziobuy majom moda i kopnou we odniego kamiyn tym konskim kopytym. Kamiyn od dziobua leciou bez luft i doleciou aze do lasa kole Laband. Tam lezy do dzisiej i do dzisiej idzie na nim se oglondnonc odcisniony slad od kopyta.