Jak to zazwyczaj bywa chłopy się żrą, a baba musi sprzątać – niniejszym informuję, że ja się tu na ciecia nie najmowałam, ale zamieszczam wszystkie wersje

Wersja przedstawiona w reportażu – opisanie Marka Ojca  Rumilka

(wg wyjaśnień autora, na podstawie wykładu ks. Piotra Góreckiego 

oraz książek p. Jacka Schmidta bo sam tekst nie posiada przypisów 

ani podanych źródeł )

   Johannes von Welczek, potomek związanego od setek lat z naszym miastem rodu był ambasadorem Niemiec w Paryżu. W dniu 7. listopada 1938 roku wracając z porannego spaceru napotkał przy budynku ambasady młodego człowieka, który spytał go gdzie można spotkać się z ambasadorem. Nie chcąc wdawać się w rozmowę z nieznajomym poza biurem Welczek nie przedstawił się, lecz wskazał młodzieńcowi drogę do kancelarii przyjmującej interesantów. Okazało się, że uratował w ten sposób życie. Młodzieniec był siedemnastoletnim synem żydowskiego szewca, Sendela Grynszpana, który znalazł się wśród brutalnie wypędzonych za sprawą Reinharda Heydricha z terenu Rzeszy 17 tysięcy Żydów posiadających obywatelstwo polskie w dniu 28. października 1938 roku. Sposób aresztowania i wywozu pod polską granicę tak wzburzył Grynszpana, że natychmiast, gdy znalazł się na terenie Polski wysłał do syna przebywającego w tym czasie w Paryżu kartkę pocztową pełną bólu i oburzenia. Syn, Herszel Grynszpan, po przeczytaniu kartki natychmiast zakupił rewolwer i pobiegł do ambasady z jedną tylko myślą: zastrzelenia niemieckiego ambasadora. Nie mając pojęcia jak Welczek wygląda oddał dwa strzały zaraz po wejściu do kancelarii. Zastrzelonym na miejscu człowiekiem okazał się radca von Rath. Zajście w ambasadzie wykorzystano jako pretekst. Dwa dni po śmierci von Ratha, 9 listopada 1938 roku doszło do wystąpienia doktora Goebbelsa w Monachium, które dało sygnał do rozpoczęcia programu antyżydowskiego, znanego w historii jako Noc Kryształowa – Kristallnacht – z 9. na 10. listopada 1938 r.

Wersja ponoć oficjalna

   Heydrich stworzył osławiony w III Rzeszy urząd SD – Służby Bezpieczeństwa, który wywodził się z innej dobrze znanej formacji, a mianowicie z SS – przybocznej gwardii Hitlera. Przed SD postawiono wiele niezmiernie ważnych zadań, począwszy od zdławienia ruchu antyfaszystowskiego, kończąc na inwigilacji szeregów NSDAP i SA, gdzie niejednokrotnie narastały nastroje opozycyjne. Ostatecznym celem Heydricha stało się przejęcie kluczowych pozycji w strukturach policji politycznej, co pozwoliło na umocnienie władzy hitlerowców w oparciu o rozbudowany aparat terroru. Przed samym wybuchem II wojny światowej SD przekształcono w RSHA-Główny Urząd Bezpieczeństwa Rzeszy, któremu podlegała zarówno policja kryminalna Kripo, jak i polityczna Gestapo. W czasie procesu w Norymberdze z 1946 r. urząd SD, obok takich formacji, jak SS i Gestapo, został uznany za organizację przestępczą. Heydrich wsławił się również jako ludobójca, gdy organizował masową eksterminację Żydów oraz akcje prześladowania ludności terenów okupowanych. Nie przyszło mu jednak odpowiedzieć za swe zbrodnie przed trybunałem w Norymberdze, ponieważ zginął w wyniku zamachu w Pradze. Owego feralnego 28 października 1938 r. we wszystkich zakątkach Niemiec tysiące aresztowanych Żydów załadowano do wagonów kolejowych i wywieziono w kierunku granicy wschodniej. W pobliżu stacji Zbąszyn kazano im opuścić środki transportu, a następnie skierować się w stronę niewidocznej granicy z Polską. Podwładni Heydricha próbowali popędzać kopaniem upadające ze zmęczenia kobiety i starców, z których pewna część już nigdy się nie podniosła. W taki oto sposób Heydrich na rozkaz Hitlera, w 3188 lat po wyjściu Izraelitów pod wodzą Mojżesza z Egiptu, przyczynił się do pierwszego w historii XX wieku exodusu Żydów. Wśród tej fali przymusowych uchodźców znalazł się nikomu nieznany szewc nazwiskiem Sendel Grynszpan. Po przybyciu do Polski napisał on kartkę pocztową do syna przebywającego w Paryżu, Herszela Grynszpana (z niem.: Grünspan). Wyrażając swoje głębokie oburzenie, ojciec opisał mu przebieg wydarzeń. Ów 17-latek postanowił na własną rękę pomścić krzywdy wyrządzone jego rodzinie. Wczesnym rankiem 7 listopada1938 r. zakupił rewolwer i poszedł pod ambasadę niemiecką w celu zabicia ambasadora hr. Hannesa von Welczka. Przypadek chciał, że spotkał go przy i Bzie [?], gdy ten wracał z porannego spaceru. Chłopak, nie wiedząc jak wygląda poszukiwany urzędnik, zapytał go nieświadomie, gdzie może znaleźć hr. von Welczka. Ten zaś skierował nieznajomego do kancelarii przyjmującej interesantów. Młody Żyd udał się a gdy w drzwiach stanął radca von Rath, Grynszpan - będąc przekonanym, e to von Welczek - dwukrotnie wystrzelił do niego. W wyniku odniesionych ran von Rath zmarł. Grynszpan przesłuchiwany przez francuską policję zeznał, że do zbrodni popchnęła go wiadomość o brutalnej deportacji Żydów: Od tego momentu postanowiłem zaprotestować przeciwko temu i zabić pracownika ambasady niemieckiej. Chciałem pomścić Żydów i zwrócić uwagę świata na wydarzenia w Niemczech. W rzeczywistości czyn okazał się brzemienny w skutkach, ponieważ hitlerowcy wykorzystali go jako pretekst do rozpoczęcia nowych prześladowań Żydów w Niemczech. Dwa dni po strzałach w ambasadzie, 9 listopada 1938 r. Hitler i jego współtowarzysze jak co roku obchodzili w Monachium i [?] nieudanego puczu z 1923 r. W czasie uroczystości głos zabrał dr Goebbels: (...)von Rath został zamordowany. To morderstwo nie jest czynem samego tylko Żyda Grynszpana, lecz akcją której życzyło sobie całe żydostwo. Trzeba, aby teraz coś się wydarzyło. Słowa te stanowiły sygnał do rozpoczęcia pogromu Żydów, który przejdzie do historii pod nazwą Nocy Kryształowej Kristallnacht

Wersja Irka "Szwagra" Czaji 

(tzn nie jego, w tekście można doczytać się źródeł, na których bazował cytowany artykuł) 

POWRÓT