|
Bielsko-Biała – miasto zwane dawniej małym Wiedniem.
Jako miasto o tej nazwie, istnieje od 1 stycznia 1951 r., kiedy to
połączono dwie odrębne dotąd miejscowości, leżące na
przeciwległych brzegach rzeki Białej, stanowiącej granicę Śląska
i Małopolski. Przypieczętowano w ten sposób długi proces
historyczny, który w XIX stuleciu doprowadził do powstania jednej
całości gospodarczej z dwóch miast o zazębiającej się, lecz
odmiennej historii, całości już wówczas niejednokrotnie określanej
obecnym mianem. Aby zrozumieć właściwie dzieje i kulturę ,
trzeba stale pamiętać o fakcie, iż rozdzielająca miasta rzeka
Biała, począwszy od 1457 r., przez długie stulecia pełniła
funkcję granicy państwowej. Starsze z obu
„siostrzanych" miast, śląskie Bielsko, już w XIV w.,
znalazło się w granicach królestwa czeskiego, by następnie wraz
z nim, w 1526 r., zostać włączonym do monarchii austriackich
Habsburgów. Małopolska Biała, początkowo przysiółek wsi
Lipnik, położona była na zachodniej granicy Rzeczypospolitej. Po
I rozbiorze Polski,
w 1772 r., również i ona znalazła się w Austrii, w jej nowo
utworzonej prowincji – Galicji. Dopiero w 1918 r. oba miasta
powróciły do odrodzonego państwa polskiego, starsze z nich po
blisko sześciu wiekach! Cechą charakterystyczną ludności
Bielska-Białej i okolicy, aż do lat II wojny światowej, była jej
wielonarodowość. Żyli tu obok siebie Niemcy, Polacy i Żydzi,
znaleźć można było Morawian, Czechów, Węgrów, a nawet Włochów.
Wszystkie te nacje wniosły elementy swojej kultury, tworząc
specyficzny tygiel narodowościowy. Większość mieszkańców używała
na codzień języka niemieckiego, w którym nie brak było licznych
zapożyczeń polskich i żydowskich, z drugiej strony miejscowa
ludność polska przejęła do mowy potocznej szereg wyrażeń
niemieckich. Żywy oddźwięk znalazła na tych terenach reformacja,
która z jednej strony wprowadziła podziały w miejscowej społeczności,
a z drugiej związany z nią kult zapobiegliwości i pracy w
znacznym stopniu przyczynił się do rozkwitu gospodarczego nad Białą.
O charakterze i obliczu miasta zadecydował rozkwit sukiennictwa,
zapoczątkowany w Bielsku w XVI w. W sto lat później rzemiosło to
zaczęło rozwijać się również po stronie polskiej – w Białej.
Od początku XIX w. rękodzielnictwo ustępowało produkcji
fabrycznej, by zostać przez nią całkowicie wypartym do końca
tegoż stulecia. Aż do lat po II wojnie światowej bielsko-bialski
ośrodek przemysłu wełnianego należał do największych w tej części
Europy. II wojna światowa zmieniła zasadniczo obraz miasta, kładąc
kres jego wielonarodowości, przerywając wielowiekowe powiązania
kulturowe i przez długie lata skazując na zapomnienie nawet jego
historię.
|
|
|
Teatr Polski – powstał w latach 1889–1890 wg projektu
Emila Förster, wykonawca: A.Walczok, rzeźby i sztukaterie: Josef
Schener i Adolf Schila z Wiednia, kurtyna malowana w pracowni Johanna
Kautsky'ego przez Francesco Angelo Rottonara. Budynek wzorowany na
architekturze teatrów Wiednia i Budapesztu. Przebudowa wg projektu
firmy Feller & Helmer z Wiednia w 1905r., kolejna przebudowa i
remont 2000 r.
|
|