Gliwickie Metamorfozy

Tarnowice Stare, Zbrosławice, Rokitnica

Małgorzata Malanowicz

23.X.2011
www.gliwiczanie.pl gliwickie_metamorfozy@op.pl  

 


       
   Celem zasadniczym wyprawy był zamek w Tarnowicach Starych, którego odbudowę zakończono na wiosnę tego roku, ale nie sposób było minąć po drodze obojętnie bunkier Majora w Zbrosławicach - również nie tak dawno udostępniony do zwiedzania oraz kolejne do "kolekcji" dzieło Zillmannów - d. Powiatowy Dom Inwalidow w Rokitnicy.
   Dzięki uprzejmości opiekuna bunkra - "majora" Waldemara Sykosza, który zgodził się nas oprowadzić poza normalnymi godzinami zwiedzania, mogliśmy poznać historię samego bunkra oraz jego odbudowy, a także zajrzeć w każdy kąt wnętrza. 

   Jest to jeden ze schronów bojowych niemieckiej linii fortyfikacji z 1939 r. - tzw. Pozycji Górnośląskiej, typ Regelbau 116a.  Przeznaczony był dla armaty przeciwpancernej, dwóch ckm-ów i dwóch rkm-ów. Umocnienia na tym terenie powstały tuż przed wybuchem II wojny światowej. Linia obronna ZbrosławiceMiedary położona na zachód od Tarnowskich Gór, składa się z 9 schronów bojowych 5 typów (R116, R111, R107, R106 i schronu typu specjalnego). Zadaniem odcinka było ryglowanie komunikacji na szosie Tarnowskie GóryPyskowice. Schronem opiekuje się Stowarzyszenie „Pro Fortalicium”. 

...
...

   Po dość pospiesznym zwiedzeniu bunkra, udaliśmy się do Starych Tarnowic, gdzie byliśmy "zamówieni" w zamku na określoną godzinę. 

   Pierwotną siedzibą tarnowickich panów dziedzicznych był prawdopodobnie stożkowy gródek w Starych Tarnowicach. Natomiast niektórzy z nich, łączący dobra tarnowickie z repeckim rezydowali w Reptach. W II połowie XV wieku Repty wraz z Tarnowicami znalazły się w posiadaniu rodu Wrochemów, wywodzącego się z terenów księstwa bytomskiego. Budowniczym tarnowickiego zamku w latach 1520–1570 był Piotr Wrochem. Renesansowy zamek był początkowo budowlą trójskrzydłową, z otwartym dziedzińcem na północ oraz wieżą w narożniku południowo-wschodnim i pozostawał w posiadaniu rodziny do początków XVII wieku.

   Później dobra były własnością Balcera Ohma, Kaspra Huntera von Grandon, Jerzego Güsnara i Ewy Skrońskiej, rodziny Löwenkron, Elżbiety de Jangred, Krzysztofa Koschutzki’ego, Karola Larysza, Jana Neugebauera, Jana Büttnera aż w 1822 roku zamek i dobra Tarnowice Stare przeszły w posiadanie rodu hrabiów von Donnersmarck, zakupione przez Karola Łazarza Henkel von Donnersmarck. Pod jego rządami dokonano licznych modernizacji, importu nowoczesnych maszyn z Anglii, dzięki czemu posiadłość rozwijała się, przynosząc coraz większe korzyści. Następcą Karola Łazarza został w 1854 roku Guido hrabia Henckel von Donnersmarck, który z repeckiej i tarnowickiej posiadłości utworzył fideikomisowe dobro rodzinne.
   Zamek i dobra tarnowickie były w posiadaniu rodziny do 1945 roku. W latach sześćdziesiątych kompleks zamkowy był siedzibą Państwowego Gospodarstwa Rolnego. 31 maja 2000 roku obiekt został zakupiony przez pp. Krystynę i Rajnera Smolorz, którzy zdecydowali się podjąć jego rewitalizacji.
  Tak to wyglądało przed remontem...  
       
       
       
  ...a tak obecnie   
       
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     

   W 2005 roku powstała Fundacja Kompleks Zamkowy, której misją jest oprócz opieki nad obiektem jest popularyzowanie szeroko pojętej kultury i sztuki zwłaszcza wśród dzieci i młodzieży. Prowadzone są tu praktyczne warsztaty dawnych rzemiosł, a sprzedaż odrestaurowanych mebli i replik drobnych elementów zasila kasę fundacji.

       
     
       
       
       
       
       
       
       
 
       
     
     Możemy też podziwiać modele i makiety najróżniejszego rodzaju   
   
 
   

   

   

   
     
       
   
       
   
       
   
       
       
  Przed zamkiem niespodziewane spotkanie - kto rozpoznaje ten wie jak bardzo niespodziewane :)   
       
       
  Jeszcze wspólne zdjęcie w urokliwej scenerii i jedziemy dalej.   
       
   W powrotnej drodze skręciliśmy do Zabrza-Rokitnicy. Znajduje się tu Powiatowy Dom Inwalidów, który był jednym z pierwszych śląskich projektów Zillmannów. Wybudowano go w latach 1902–1904. W dwu- i czteroosobowych pokojach mogło przebywać tu 130 pacjentów. Poza tym przygotowano oddział dla obłożnie chorych, urządzono salę modlitewną, a obok budynku głównego postawiono kaplicę i budynek gospodarczy. Od 1948 r. budynki te należą do Śląskiej Akademii Medycznej. Dzięki uprzejmości władz mogliśmy zajrzeć do wnętrza tego opustoszałego obiektu.
 

 
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
     
 
 
 
 
 
     
       

 

 

Materiały źródłowe:

www.bunkiermajora.pl

www.rawelin.org

www.fundacjakomplekszamkowy.pl