|
W
niedzielę, 17 czerwca, już po raz drugi odbyła się wycieczka po
Rybniku, prowadzona przez przewodnika PTTK, Michała Wieczorka. Tym
razem trasa spaceru wiodła „Śladami burmistrza Webera” – a
dokładniej śladami budynków i budowli powstałych w mieście za czasów
jego rządów. Chętnie skorzystaliśmy z takiej możliwości –
nic nie
trzeba załatwiać, wszystko "podane pod nos".
Trasa spaceru wiodła sprzed ratusza
na Plac Wolności, ulicą 3 Maja, przez Zieleniec im. Rozalii
Biegeszowej, ul. Chrobrego, Kościuszki obok dworca PKP, Zieleniec
Wieniawskiego (dawny kirkut), Zieleniec Bukówka (rybniczanom znany
bardziej jako „Park Sztywnych”) do Urzędu Miasta Rybniku.
Jako że była nas większa grupa
rozdzieliliśmy się aby zobaczyć więcej w tym samym czasie.
Zacznijmy od tego kto to był Władysław Weber. |
|
|
Burmistrz w latach: 1921–1939 i
1945–1950
(ur. 1882 zm. 1961) Najsłynniejszy burmistrz Rybnika, w historii
miasta odnotowany jako dobry jego gospodarz. Urodził się w Opalenicy w Wielkopolsce. Od 1907
mieszkał w Rybniku, gdzie rozpoczął pracę w urzędzie jako referent.
Uczestniczył w powstaniach śląskich i podczas trzeciego powstania
komenda mianowała go na tymczasowego burmistrza Rybnika. Później
wybierany był już demokratycznie na stanowisko burmistrza przez kolejne
kadencje aż do września 1939 roku.
Za jego rządów wybudowano nowy gmach Urzędu Miasta
przy ul. Chrobrego, Straż Pożarną, kilka szkół, niezliczoną ilość dróg,
odnowiono płytę Rynku, sprowadzono do Rybnika dla prowadzenia szkół
zakony Werbistów i Urszulanek, dbano o piękny wygląd miasta.
Dzięki temu Rybnik został laureatem
ogólnopolskiego konkursu na ukwiecone miasto i otrzymał miano
"miasta kwiatów i ogrodów".
W czasie II wojny światowej Weber zmuszony był
opuścić Rybnik, przebywał w Krakowie i Warszawie, uczestniczył w
powstaniu warszawskim. Odznaczony został Krzyżem Oficerskim Orderu
Odrodzenia Polski.
Po wojnie pełnił funkcję burmistrza jeszcze do 1950
roku, kiedy to przeszedł na emeryturę. |
|
|
W czasach, gdy mieszkańcy Rybnika utrzymywali się
głównie z rybactwa, w miejscu dzisiejszego Rynku znajdował się spory
staw hodowlany. W późniejszych latach (gdy staw już zasypano a Rybnik
zaczął przekształcać się w miasto handlowo-przemysłowe) na Rynku
odbywały się regularne jarmarki, a ponadto plac ten był miejscem zebrań,
przemówień i... egzekucji. |
|
|
|
|
|
Herb Miasta przedstawia w polu tarczy
błękitnym rybę – szczupaka – srebrną (białą) w skos, skierowaną ku
prawemu narożnikowi tarczy. Ponad i pod wyobrażeniem ryby (w narożniku
lewym czoła oraz narożniku prawym dołu) widnieje motyw roślinny, czyli
kotewka, zwana inaczej orzechem wodnym, o srebrnych (białych) łodygach i
srebrnych (białych) kwiatach. |
|
|
|
|
|
Początki Rybnika są dotąd mało znane. W okresie
Średniowiecza Rybnik pełnił funkcję osady rybackiej, leżącej na ważnym
szlaku handlowym, wiodącym z Krakowa przez Oświęcim do Raciborza i
Wrocławia. Nazwa osady pochodziła od istniejących tu stawów rybnych. |
|
|
Lokacja miasta na prawie niemieckim
nastąpiła jeszcze przed 1308 rokiem. Rybnik przynależał do księstwa
raciborskiego, później był stolicą wydzielonego księstwa rybnickiego.
Od 1327 roku został lennem korony czeskiej. Rybnik
rozwijał się jako lokalny ośrodek handlu i rzemiosła i nadal znany był z
hodowli ryb. W XV wieku miasto niszczyli husyci – w 1433 r. na rybnickim
wzgórzu stoczona została zwycięska bitwa ze zwolennikami husytyzmu.
Od 1526 roku Rybnik z okolicą tworzył wydzielone terytorium zwane
Rybnickim Państwem Stanowym i razem z całym Śląskiem był zależny od
Habsburgów austriackich.
Od 1740 roku Rybnik był w granicach Prus. W 1788 r. państwo rybnickie
zostało odkupione przez króla Fryderyka Wilhelma II i przeszło na
własność skarbu pruskiego. Od 1818 roku utworzono powiat rybnicki z
siedzibą w Rybniku. Na obszarze należącym obecnie do miasta od końca
XVIII wieku rozwijało się górnictwo węgla kamiennego i inne gałęzie
przemysłu.
Po I wojnie światowej mieszkańcy miasta i powiatu
aktywnie uczestniczyli w powstaniach śląskich, a Rybnik był jednym z
głównych ośrodków konspiracyjnych przygotowań do kolejnych zrywów
powstańczych. Oficjalnie powrócił do Polski w lipcu 1922 roku.
W okresie międzywojennym Rybnik pozostał miastem powiatowym. Liczył już
wtedy 28 500 mieszkańców i ulegał intensywnym przeobrażeniom. W ich
wyniku zyskał opinię najpiękniejszego obok Poznania miasta w Polsce.
Miasto zostało wyzwolone 26 marca 1945 roku.
Po wojnie zniszczenia szybko usunięto i zaczął się okres niebywałego
rozwoju miasta, jako ośrodka dyspozycyjnego i usługowego dla silnie
inwestowanego Rybnickiego Okręgu Węglowego. Poza przemysłem rozwijała
się oświata, kultura, sport i rekreacja. W wyniku przeprowadzonej
reformy administracyjnej w latach 70. Rybnik powiększył się
terytorialnie o kilka przyłączonych podrybnickich wsi i miasteczek.
W latach 90. Rybnik stał się miastem o nowoczesnym obliczu z 27
dzielnicami i z perspektywami wszechstronnego rozwoju. Aktualnie pełni
rolę naturalnego centrum kulturalnego, handlowego, gospodarczego i
edukacyjnego dla okolicznych gmin. Uważany jest za niekwestionowanego
lidera Okręgu Rybnickiego. Dzięki walorom turystycznym i historycznym,
potencjałowi gospodarczemu i zasobom kadrowym miasto jest magnesem
przyciągającym zarówno turystów jak i inwestorów krajowych i
zagranicznych.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Wejście do bunkrów znajdujących się pod parkiem. Przewodnik
deklarował, ze jeszcze w tym roku bunkry te mają zostać udostępnione do
zwiedzania. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Polskie
Gimnazjum Państwowe w Rybniku –
najstarsza na ziemi
rybnicko-wodzisławskiej szkoła średnia, obejmowała zasięgiem swojego
oddziaływania znaczne obszary –
poza miastem, także i wiejskie –
po
Odrę, Olzę i Bierawkę. Uczniowie do szkoły przyjeżdżali pociągami, na
rowerach lub przychodzili pieszo.
Obecnie
Zespół szkół nr 1 |
|
|
|
|
|
|
|
|
Zieleniec Wieniawskiego –
dawny kirkut |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Zespół Szpitalny im. św. Juliusza
Idea powstania tego kompleksu szpitalnego dla kobiet została
zapoczątkowana przez wielkiego filantropa – Juliusza Rogera, nadwornego
lekarza księcia raciborskiego. Szpital powstał w 1869 roku i działał do
roku 2000. Obecnie jest własnością Starostwa, które planuje przeznaczyć
zabudowania na obiekt odpowiadający na potrzeby społeczne –
najprawdopodobniej będzie to ośrodek opieki dla starszych osób.
Zespól szpitalny reprezentuje kilka różnych stylów architektonicznych –
neoromański, neogotycki i eklektyczny. Szczególnie cennym zabytkiem jest
Kaplica św. Juliusza, zbudowana na planie krzyża greckiego.
|
|
|
|
|
|
Atrakcją dla wycieczkowiczów była niedzielna wizyta w urzędzie
miasta, w trakcie której mieli niepowtarzalną okazję zwiedzenia
urzędowego archiwum, na co dzień niedostępnego dla mieszkańców. Tutaj
oprowadzał naczelnik Wydziału Administracyjnego UM, Jacek Reclik. Goście
odwiedzili też salę im. Władysława Webera, słynną z pięknych,
przedwojennych witraży, w której dziś odbywają się sesje Rady Miasta
Rybnika. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
W czasie gdy jedna grupa Gliwiczan potulnie ganiała za
przewodnikiem inni "urwali się" z wycieczki i poszli oglądać inne
atrakcje Rybnika. |
|
|
|
|
|
Bazylika Mniejsza pw. św. Antoniego Padewskiego
Świątynia neogotycka, zbudowana wg projektu architekta Ludwika
Schneidera w latach 1903–1906.
Najwyższa świątynia na Śląsku (96-metrowe wieże).
Kościół orientowany. Zachowane niemal kompletne neogotyckie wyposażenie
wnętrza. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Kościół p.w. Matki Boskiej Bolesnej zw. Starym, został
zbudowany według projektu Franciszka Ilgnera w latach 1798–1801.
Murowany, barokowo- klasycystyczny, jednonawowy z wieżą od frontu
zwieńczoną kopulastym hełmem. Częściowo zachowane oryginalne wyposażenie
wnętrza. W prezbiterium późnogotyckie płaskorzeźby pochodzące z tryptyku
stanowiącego niegdyś ołtarz w dawnym kościele farnym p.w. Wniebowzięcia
NMP. W świątyni tej został ochrzczony ks. Franciszek Blachnicki. |
|
|
|
|
|
A to już ołtarz kościoła Królowej Apostołów. I jego witraże: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Drewniany kościół pod wezwaniem św. Katarzyny
Aleksandryjskiej i Matki Boskiej Różańcowej w Wielopolu pochodzi z
ok.1543 r. Powstał w Gierałtowicach z fundacji Stanisława Dąbrówki.
Odnowiony w 1676 r. Wybudowany w konstrukcji zrębowej, z wieżą słupową
z 1844 r. Przy bocznych elewacjach soboty, kryte gontem. Wewnątrz na
stropie nawy i prezbiterium późnogotycka polichromia patronowa i
ornamentalna. Przeniesiony i Gierałtowic do Wielopola w latach
1975-1976. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Budynek Starostwa Powiatowego
Gmach został wzniesiony w 1887 roku . Obiekt stanowi piękny przykład
historyzującego stylu renesansu niemieckiego. Budynek otoczony
założeniem parkowym zwanym Parkiem Starościńskim. |
|
|
|
|
|
Budynek Poczty Polskiej Powstał on w 1905 roku i do dziś
pełni swoją pierwotną funkcję. Został odrestaurowany przez Pocztę
Polską, natomiast wnętrza zmodernizowano.
Z pocztą w Rybniku związana jest kolejna ciekawostka – to właśnie w tym
mieście, w 2005 roku powstała pierwsza prywatna poczta, założona notabene przez byłego naczelnika urzędu pocztowego. Przez pierwszy rok
działała nielegalnie, zanim uzyskała wpis do rejestru operatorów
pocztowych. |
|
|
|
|
|
Muszę przyznać że Rybnik bardzo mi się spodobał.
Zazwyczaj tylko przejeżdżałam prze niego dziwiąc się ilości rond
drogowych (Rybnik nazywany jest Rondnik – mają 36 rond + 2 w budowie).
Tymczasem stare centrum wokół Rynku jest pięknie odnowione, zamienione
na deptaki, zadbane, czyste, ukwiecone. Mnóstwo kawiarenek, ławeczek.
Przy tak pięknej pogodzie jaką mieliśmy, naprawdę aż przyjemnie się
tamtędy przespacerować. |
|