|
Dawna cerkiew greckokatolicka w
Kwiatoni pod wezwaniem Świętej Paraskewy, uważana jest za jedną z
najpiękniejszych w Polsce. Dziś służy jako kościół pomocniczym
parafii rzymskokatolickiej w Uściu Gorlickim.
Cerkiew w Kwiatoni jest budowlą drewnianą o konstrukcji zrębowej, z wieżą
konstrukcji słupowej o ścianach pochyłych. Całość –
zarówno ściany
jaki i dach –
obita gontem, tylko partia izbicy pokryta jest pionowym
szalunkiem. Budowla wznosi się na wydłużonym planie złożonym z trzech
czworoboków; prezbiterium, nawy i babińca. Trójdzielność budowli wyraźna
jest również w bryle, która wznosi się od najniższego prezbiterium,
przez wyodrębnioną wyższą nawę po dominującą nad całością, wyjątkowo
wysmukłą wieżę, a każde z nich na planie kwadratu Każdy z członów
budowli jest nakryty odrębnym dachem, z baniastymi zwieńczeniami z
pozornymi latarniami. Interesującym szczegółem dekoracyjnym jest fryz
arkadkowy zdobiący uskoki zadaszeń kopuły nad nawą, wykonany z listew
nabitych na szalunek ścian. Warto zwrócić uwagę na dekoracyjnie
opracowane obramienia okien prezbiterium, to element wyróżniający
cerkiew w Kwiatoni od innych.
Świątynia otoczona jest niewysokim murem z drewnianymi bramkami
konstrukcji ramowej, zwieńczonymi malowniczymi gontowymi daszkami z
cebulastymi baniami.
Cerkiew została wzniesiona w drugiej połowie XVII w., (istnieje duże
prawdopodobieństwo, że był to rok 1700). Wieża pochodzi z 1743 (taką
datę odszukano na jednej z belek konstrukcji, istnieje przypuszczenie, że
odnosi się jedynie do remontu starszej wieży). Jest to najstarsza pewnie
datowana wieża cerkwi łemkowskiej. Cerkiew była wielokrotnie odnawiana.
Odnotowano remonty korpusu w latach 1811, 1904, 1967 oraz w latach 90. i
wieży w latach 1863, 1911, 1928, 1967 oraz w latach 90. We wnętrzu
zachowało się bogate wyposażenie z XVIII i XIX w., utrzymane w tradycji
późnobarokowej. Prezbiterium od nawy oddziela ikonostas pędzla Michała
Bogdańskiego z 1904 r. W nawie pojawiły się dwa ołtarze boczne,
przedstawiające na ikonach Matkę Bożą z Dzieciątkiem i Zdjęcie z
Krzyża. We wnętrzu, prócz ikonostasu uwagę przykuwa polichromia 1811
roku oraz ciekawe malowidła na ścianach imitujące zbudowane z marmuru
kolumny i gzymsy. Szczególną uwagę zwraca, nietypowy ozdobny, ażurowy
parapet chóru muzycznego.
|
|