I. Citkowska
K. Majnusz, M. Malanowicz

Olesno kościół p.w. św. Anny

2012

 

 

       

Rejestr zabytków nieruchomych województwa opolskiego

kościół odpustowy p.w. św. Anny, ul. Gorzowska 3, 1518, 16681670, 

nr rej.: 33/49 z 10.12.1949 (brak decyzji w KOBiDZ) oraz 158/78 z 14.02.1978

     

   Jak głosi legenda, kościół został wybudowany w miejscu cudownego ocalenia dziewczyny, która polecała się opiece św. Anny. Początkowo modlono się przed figurką św. Anny Samotrzeciej umieszczoną na pniu sosny, a następnie postawiono kapliczkę. W 1518 r. biskup Jan V Turzo z Wrocławia konsekrował nową świątynię pod wezwaniem św. Anny. Od czasu ustanowienia w 1584 r. przez papieża Grzegorza XIII 26 lipca dniem wspomnienia św. Anny, na oleskie odpusty przybywało, jak podają XVII-wieczne źródła, około 10 tys. pielgrzymów. Z tego powodu proboszcz Andrzej Pechenius, wspierany przez hrabiego Gaschina, właściciela miasta, zlecił powiększenie kościoła Marcinowi Snopkowi, mistrzowi z Gliwic. W latach 16681670 do starej gotyckiej budowli dodano wielką kaplicę na planie sześciokąta i otoczono ją pięcioma mniejszymi. Dzięki temu bryła świątyni, zgodnie z umową zawartą z wykonawcą prac, odzwierciedlała herb miasta pięciopłatkową różę.

     

       
 

   Obiekt, od pięciu wieków nawiedzany przez pątników z Moraw, Czech, Polski i Niemiec, należy do najchętniej odwiedzanych świątyń odpustowych w diecezji opolskiej. Przyjeżdżają ją podziwiać także znawcy sztuki.

 

   Ciekawe opisy tych wydarzeń zawiera znaleziony niedawno w Borkach Wielkich rękopis.

 
     
       

   Makieta tego kościoła pokazywana była na światowej wystawie w Nowym Jorku.

   Drewniany kościół jest jednonawowy, orientowany o konstrukcji zrębowej (wieńcowej). 

   Mniejsze od nawy prezbiterium zamknięte jest trójbocznie z boczną zakrystią z lożą kolatorską na piętrze. Od frontu nadbudowana nad nawą wieża zwieńczona barokowym, blaszanym hełmem baniastym z iglicą. 

   Dach dwukalenicowy, kryty gontem z okrągłą wieżyczką na sygnaturkę również z hełmem cebulastym. 

   Świątynia otoczona jest sobotami, wspartymi na słupach. 

...
   Część z XVII w. zbudowano na planie sześcioramiennej gwiazdy. Pięć ramion zamkniętych dwubocznie mieści kaplice. Część szósta to łącznik z starym kościołem. W ramionach stropy kolebkowe. Część centralna kryta sześcioboczną kopułą, wspartą na sześciu spiralnych słupach i zwieńczoną podwójnym cebulastym hełmem. Dachy kryte gontem.
...

...

   Wewnątrz chór wsparty na słupach z prostym parapetem. Prezbiterium oddzielone belką tęczową z Grupą Ukrzyżowania z XVII w. i wotami: głową jelenia, kijem i kajdanami tureckimi. (historię o pochodzeniu kajdan, można przeczytać tu

...

   Ołtarz główny neogotycki z 1873 r. Oryginalny tryptyk został skradziony w 1994 roku, zastąpiono go kopią.

...

   Ołtarze w kaplicach: późnorenesansowy z p. XVII w., barokowe z XVII i XVIII w., i regencyjny z p. XVIII w. 

Ambony: późnorenesansowa z p. XVII w. z rzeźbami Ewangelistów i barokowa z k. XVIII w. 

   Wokół kościoła zachowało się trochę starych nagrobków i krzyży

...

   W ostatnim czasie w kościele zamontowano nowoczesny system przeciwpożarowy. Oleska parafia otrzymała na ten cel dotację w wysokości 354 tys. zł ze środków unijnych zarządzanego przez Województwo Opolskie Regionalnego Programu Operacyjnego na lata 2007-2013 w ramach Działania 5.3. Rozwój kultury oraz ochrona dziedzictwa kulturowego (Typ II – Ochrona dziedzictwa kulturowego lub naturalnego). Dofinansowanie stanowiło 85% kosztów. 

       
  Zobacz jak to działa  
       
       

 

 

 

Materiały źródłowe:

T. Chrzanowski. M. Kornecki, Sztuka Śląska Opolskiego, Wydawnictwo Literackie Kraków 1974

http://dedyk.republika.pl/ historia.htm
http://wolnedni.pl/places/ 4896-kosciol-odpustowy-sw-- anny-w-olesnie

http://www.kosciolydrewniane.pl

Zdjęcia archiwalne: 

Oberschlesien im Bild, stare pocztówki