„Gliwickie MetamorfozY” |
Dzielnice Gliwic
–
Wilcze
Gard³o |
Ma³gorzata
Malanowicz
|
|
www.gliwiczanie.pl |
|
gliwickie_metamorfozy@op.pl |
|
|
|
|
|
|
Dzielnica ta, w³±czona do Gliwic w 1975 roku, jest unikalnym za³o¿eniem
urbanistycznym, na powstanie którego mia³y wp³yw m.in. wzglêdy
polityczne i ideologiczne.
Jego pierwsza nazwa to S.A.-Siedlung Eichenkamp, pó¼niej w czasie
wojny zmieniona na Glaubenstatt, a po wojnie na „Wilcze Gard³o”.
Historia
jego pocz±tków wi±¿e siê z okresem III Rzeszy, kiedy to
opracowano w 1936 roku wytyczne oraz ogólne za³o¿enia dla tego typu
osiedli. Polega³y na budowie ma³ych, samowystarczalnych osad, sk³adaj±cych
siê z niedu¿ych, dwukondygnacyjnych domków jednorodzinnych wraz z
zabudowaniami gospodarczymi i niewielkich ogrodów. Domy mia³y byæ
skromne, ujednolicone form± architektoniczn± i rodzajem u¿ytych
materia³ów wykoñczeniowych. Elewacje proste, wrêcz ascetyczne, bez
zbêdnych detali (wyj±tek np. w wielorodzinnych domach przy ul. Go¼dzikowej
zachowa³y siê jeszcze drewniane okiennice). Dachy spadziste niekiedy
z lukarnami, kryte dachówk± ceramiczn±.
I tak zaprojektowano dawne osiedle S.A.- Siedlung
Eichenkamp a obecne Wilcze Gard³o. Wykonania tego zadania podj±³ siê
bytomski architekt Rudolf Fischer. Nale¿y jednocze¶nie zaznaczyæ,
¿e pomijaj±c wzglêdy ideologiczne, w zasadach kompozycji
przestrzennej osiedla zosta³y wcielone koncepcje idei „miasta-ogrodu”. I to przede wszystkim ¶wiadczy o jego warto¶ci
i unikalno¶ci. Osada powsta³a
na terenie podmok³ego lasku nale¿±cego do wsi Smolnica,
nazywanego "Wilkiem" (¼ród³a potoku Rzyketka). 1
kwietnia 1941
roku osiedle sta³o siê samodzieln± jednostk± administracyjn±, a
robocza nazwa osiedla "SA-Siedlung Eichenkamp" zosta³a
przemianowana na Glaubenstadt (Wierne Miasto).
W 1945 roku nazwê osiedla zamieniono na Wilcze Gard³o.
Po wojnie zamieszkali tu w du¿ej czê¶ci reemigranci
z Lotaryngii
oraz rodziny górnicze z okolicznych wsi. Od 1952
roku do roku 1975 osiedle Wilcze Gard³o by³o samodzieln± jednostk±
administracyjn± w ramach powiatu.
Po reformie administracyjnej w 1975
roku zosta³o przy³±czone do Gliwic.
|
|
|
|
|
|
|
Projekt kompozycji urbanistycznej osiedla opiera³ siê na g³ównej
osi ³±cz±cej rynek i stadion sportowy, dope³nia³ go obwodnicowy
uk³ad ulic wraz z zabudow± mieszkaniow± przy ul. Krokusów,
Begonii, Tulipanów, Frezji, Magnolii, Go¼dzikowej, B³awatków i
Azalii.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
O¶ ta zaczyna³a siê drog± dojazdow± z Gliwic (ul. Traktorzystów)
do osiedla i prowadzi³a poprzez bramê w dawnym budynku zebrañ
mieszkañców. Dalej przebiega³a przez rynek i ulicê Orchidei
(jedyna ulica z zabudow± szeregow± z mieszkaniami
przeznaczonymi dla nauczycieli ) i koñczy³a siê na stadionie, za którym
zlokalizowano cmentarz.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
W samym osiedlu mamy nastêpuj±ce przyk³ady zabudowy
mieszkaniowej: przy Placu Ja¶minów wielorodzinne budynki z us³ugami
w parterze, tworz±ce zabudowê wokó³ rynku. Budynki wolnostoj±ce
np. przy ul. Azalii, Lewkonii, Krokusów, budynki bli¼niacze m.in.
ul. Astrów, Krokusów, budynki wielorodzinne przy ul. Go¼dzikowej i
wspomniane ju¿ budynki w zabudowie szeregowej przy ul. Orchidei.
Nale¿y
te¿ wymieniæ obiekty charakterystyczne dla Wilczego Gard³a jak:
dawny Dom Wspólnoty – dominuj±cy nad zabudow± rynku, Szko³ê
Podstawow± bêd±c± drugim obiektem po w/w Domu
wyró¿niaj±cym siê ciekaw± architektur± oraz stacjê
transformatorow± przy ul. Magnolii.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Jednorodzinne domki maj±
proste formy, g³adkie ¶ciany, ¿adnych
podzia³ów czy ornamentów, choæ do dzi¶ wiele z nich zosta³o ju¿
przebudowanych. Wewn±trz s± dwa niewielkie pokoje, kuchnia i aneks
gospodarczy na parterze, a na piêtrze dwie ma³e sypialnie i klatka schodowa.
Przy ka¿dym domu znajduje siê sporych rozmiarów ogród, tzw Heimatstil.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|