| |
|
|
|
| |
Kanał Elbląski, którego budowa rozpoczęła się w 1848 roku, połączył Elbląg z Iławą w roku 1860, a z Ostródą – w roku 1872. Pozwolił on aż kilkukrotnie skrócić drogę wodną z Ostródy do Bałtyku, która uprzednio wiodła rzeką Drwęcą do Torunia, a następnie Wisłą do jej ujścia.
|
|
| |
|
|
|
| |
Za twórcę Kanału Elbląskiego uważany jest niemiecki inżynier Georg Jacob Steenke. Dzięki jego zapałowi i zdeterminowaniu udało się zrealizować to przedsięwzięcie, dziś unikalne w skali światowej. Obelisk upamiętniający inżyniera Steenke stoi u najwyższego punktu pochylni w Buczyńcu. |
|
| |
|
|
|
|
 |
|
| |
|
|
|
| |
Pochylnia Buczyniec jest jedną z pięciu pochylni zbudowanych na Kanale Elbląskim. W sumie pozwalają one pokonać różnicę poziomów ok. 99.5m na stosunkowo krótkim (10km) odcinku kanału.
|
|
| |
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
Zastosowano tak skomplikowane technicznie rozwiązanie, ponieważ wykorzystanie śluz okazało się niemożliwe. Otóż każde śluzowanie wymaga zużycia (spuszczenia) tym większej ilości wody, im większa jest różnica poziomów do pokonania. Obliczono, że zużycie wody przez śluzy przekroczyłoby wydajność dopływów zasilających kanał.
|
|
|
|
|
|
|
Różnicę poziomów statki pokonują zatem po suchym lądzie, poruszając się po równi pochyłej.
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
Aby woda nie spływała swobodnie z górnej części kanału: jego dno stopniowo podnosi się i wynurza z wody na wysokość około 2 metrów.
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
Zbliżając się do najwyższego punktu trasa pochylni łagodnie wygina się by zacząć opadać w dół.
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
Z drugiej strony wzniesienia trasa opada po równi pochyłej aż do dolnej części kanału, 21.5m niżej.
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
Tam zanurza się z powrotem w wodzie i znów zmienia nachylenie by stać się poziomym dnem kanału.
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
Aby opór tarcia podczas transportu był jak najmniejszy, ruch odbywa się po szynach.
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
Ponieważ jednak statki nie mają kół – drogę po pochylni pokonują na odpowiednio skonstruowanych wózkach.
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
Konstrukcja wózka jest stalowa, a jego dno wyłożone drewnianymi belkami.
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
Wózki są dwa, a każdy z nich porusza się po swoim torze: gdy jeden jedzie w dół – drugi równocześnie porusza się w górę pochylni. Tak więc gdy jeden wózek czeka na załadunek w górnej części kanału – równocześnie drugi czeka w dolnej.
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
Biegnąca środkiem toru stalowa lina pozwala wciągać wózki w górę pochylni oraz przemieszczać je po poziomych odcinkach trasy.
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
Aby lina nie ocierała się o podłoże – w pewnych odstępach rozmieszczone są kółka prowadzące.
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
Oba wózki zamocowane są do jednej liny, pracującej w zamkniętym obiegu, dzięki czemu ich ciężar w pewnym stopniu się równoważy. W dolnej części pochylni lina "zawraca" poprzez układ kół linowych.
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
Natomiast u góry nieco bardziej skomplikowany układ kół prowadzi linę w kierunku prostopadłym do biegu kanału.
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
A tam, nieco w dole, znajduje się maszynownia napędzająca pochylnię.
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
Wewnątrz budynku lina nawinięta jest na olbrzymi bęben. Gdy bęben się obraca: lina z jednej strony nawija się na niego, a z drugiej – odwija.
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
Bęben napędzany jest za pośrednictwem systemu przekładni zębatych, sprzęgieł i hamulca, które pozwalają rozpędzić go w jedną lub w drugą stronę oraz bezpiecznie zatrzymać.
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
Siłę napędową mechanizmu daje woda pobierana z górnej części kanału poprzez ujęcie tuż obok górnych kół linowych.
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
Spływając z górnej do dolnej części kanału woda porusza koło wodne umieszczone z tyłu budynku. Nadmiar niewykorzystanej przez koło wody wypływa tuż obok, a następnie spływa wzdłuż pochylni zasilając dolny odcinek kanału.
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
Leżące tuż obok maszynowni zużyte części dają pojęcie o rozmiarach mechanizmu.
|
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
|
 |
|
|
|
|
|
