„Gliwickie Metamorfozy”

Liceum Eichendorfa – ul. Konarskiego 22
Wydział Inżynierii Środowiska

Marek Klimurczyk

Zdjęcia: Grzegorz Bożek

 

XI.2021
www.gliwiczanie.pl gliwickie_metamorfozy@op.pl  

 

 

   Nowoczesny gmach, uroczyście oddany do użytku 24 kwietnia 1930 roku po trzech latach od rozpoczęcia budowy, wzniesiono za niebagatelną jak na owe czasy sumę 1,5 miliona marek. Sporą część tej kwoty zajęło przygotowanie terenu. Budynek, upodobniony swą bryłą do zacumowanego w porcie transatlantyku, ze względu na bliskość Kanału Kłodnickiego oraz pasa kurzawki, posadowiono bowiem na 642 palach i 400 słupach żelbetowych w blaszanych otulinach wbitych w grunt na głębokość prawie 8 metrów.

     
   Projekt budynku, w stylu łączącym w sobie ekspresjonizm i funkcjonalizm (Neues Bauen), powstał pod kierunkiem miejskiego radcy budowlanego Karla Schabika przy współpracy architektów: Priegnitza, Kellera, Umlaufa, Ueberreitera oraz mistrza budowlanego Hennecka. Opis bryły budynku pominę, każdy zwraca uwagę na inne szczegóły, inna jest bowiem u każdego wrażliwość estetyczna. Warto jednak zwrócić uwagę m.in. na charakterystyczny układ obu prostopadłościennych skrzydeł budynku tworzący kąt rozwarty, narożne klatki schodowe na rzucie pięcioboku, monumentalne czterospadowe dachy z prostokątnymi lukarnami, kryte dachówką ceramiczną, poziome wydatne listwy wzdłuż elewacji. W środku szczególną uwagę zwracają: charakterystyczne trójkątne i łamane dźwigary żelbetowe w korytarzach na każdej kondygnacji, funkcjonalność pomieszczeń, doświetlenie klatek schodowych oraz dwie sale, obie ze zwracającymi uwagę ekspresyjnymi dźwigarami żelbetowymi: sala gimnastyczna o pwierzchni 320 m2 na parterze oraz obszerna aula na ostatniej kondygnacji.




     
   Budynek od początku przeznaczony był do celów edukacyjnych. Postawiono go dla szkoły, której pełna nazwa brzmiała od 1924 roku Eichendorff-Schule. Stadtisches Lyzeum und Oberlyzeum. Placówka ta powstała w 1922 roku z połączenia dwóch odrębnych szkół: Liceum Wyższego oraz Miejskiego Liceum dla Dziewcząt istniejącego od 1 kwietnia 1919 r. W 1945 roku w budynku powstał radziecki szpital wojskowy, który istniał tam ponad 2 lata. Następnym użytkownikiem, od 1 października 1947 roku do dnia dzisiejszego, jest Politechnika Śląska; w gmachu mieści się obecnie Wydział Inżynierii Środowiska i Energetyki, który został powołany w 1993 r. przez połączenie dwóch innych wydziałów: Mechaniczno-Energetycznego (powstałego w 1953 r.) i Inżynierii Środowiska (dawnej Inżynierii Sanitarnej, 1955 r).
 
 
 
 
 
 
 
 
   
     
     Warto jeszcze wspomnieć dwie ciekawostki o budynku: - Przy głównym wejściu do budynku znajdują się 4 kamienne figury dziewcząt będące personifikacją edukacji: muzyki, nauki (literatury), ogrodnictwa i sportu. Autorem grupy rzeźb jest prof. Hans Damman, którego dwie większe prace możemy oglądać w Gliwicach do dnia dzisiejszego: są to rzeźba matki z dziećmi (z 1933 r.) przed dawną kliniką położniczą (obecnie stary gmach Instytutu Onkologii przy ul. Skłodowskiej Curie) oraz studnia trzech tańczących faunów (z 1928 r.) przed Urzędem Miasta (tu autorstwo Dammana potwierdzone jest dla cokołu z baranimi głowami, co do samego odlewu faunów pewności nie ma, najprawdopodobniej jest to dzieło Petera Lippa). Trzeba dodać, że artysta wykonał figury dziewcząt nieodpłatnie, z niewyjaśnionych powodów zrzekł się honorarium. - Budynek liceum znajduje się na nieformalnym szlaku gliwickich pozacmentarnych miejsc pochówków zmarłych. W okresie, gdy w gmachu mieścił się radziecki szpital wojskowy, ze względu na zgon dużej części ciężko rannych żołnierzy ich ciała zostały ułożone w baseniku w przyziemiu szkoły i przysypane ziemią. Był to pochówek tymczasowy - zwłoki miały być docelowo przeniesione w inne miejsce, do tworzonego zbiorowego Cmentarza Żołnierzy Radzieckich istniejącego do dziś. Gdy jednak porządkowano dokumenty i dokonywano w mieście licznych ekshumacji okazało się, że miejsce to zalane jest już betonem i są tam położone kafelki, a całość wraz z wyremontowaną salą gimnastyczną służy już studentom Politechniki. Po przebudowie zaplecza sportowego nie potrafiono nawet wspomnianego baseniku zlokalizować...  
     
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
 
   
     

 

 

Zdjęcia archiwalne

 

     
   
     
   
     
   
     
   
     
   
     
   
     
   
     
   
     
   
     
   
     
   
     
   
     

 

 

Źródła:

materiały ulotne Muzeum w Gliwicach oraz prace dra inż. arch. Ryszarda Nakoniecznego

 

Zdjęcia archiwalne: Oberschlesien im Bild