„GLIWICKIE METAMORFOZY” |
Muzeum
Prasy Śląskiej – Pszczyna
|
Krystyna Koch, Małgorzata Malanowicz
VI.2017 |
|
www.gliwiczanie.pl |
|
gliwickie_metamorfozy@op.pl |
|
POWRÓT
NA SZLAK
|
|
|
|
|
"...Kamienica
przy ulicy Piastowskiej 26 wyróżnia się w zabudowie Pszczyny i
przywołuje przed oczy wygląd miasta z XVIII wieku. Jest to jednopiętrowy
budynek, przykryty dwuspadowym dachem. Z zewnątrz uwagę zwraca biel
ścian, z którą kontrastują pociemniałe gonty dachu. Uroku kamieniczce
dodaje skromna facjatka. Kamienica została przekształcona w muzeum w
1985 roku, dzięki staraniom obecnego kustosza – Aleksandra Spyry i
jego żony Krystyny oraz
wsparciu Towarzystwa Miłośników Ziemi Pszczyńskiej. Podstawową
działalnością muzeum jest kolekcjonowanie i prezentacja wszelkich druków
śląskich, powstałych w języku polskim, niemieckim i innych. Znajdziemy
więc tutaj przede wszystkim gazety, ulotki, druki akcydensowe, książki.
Najstarszym drukiem w posiadaniu muzeum jest brewiarz z 1688 roku,
najstarszą zaś gazetą – egzemplarz Schlesische Privilegirte Zeitung z
1813 roku. W bibliotece dostępna jest największa kolekcja książek i
czasopism związanych z Pszczyną. Bardzo interesujący jest zbiór maszyn
drukarskich i urządzeń introligatorskich. Zwiedzający mają możliwość
wydrukowania sobie pamiątki na ręcznej prasie typograficznej z drugiej
połowy XIX wieku. W muzeum upamiętniono również trzy wybitne postacie.
Zrekonstruowano gabinet redaktorski Wojciecha Korfantego, wybitnego
działacza, walczącego o polskość Śląska. Osobne pomieszczenie poświęcono
Ludwikowi Musiołowi – nauczycielowi, krajoznawcy, historykowi, autorowi
ponad 300 prac – w tym monumentalnej monografii historycznej Pszczyny.
Na piętrze wygospodarowano „Izbę u Telemanna”, w której umieszczono
zabytkowe instrumenty muzyczne; od czasu do czasu rozbrzmiewa w niej
również elegancka muzyka Georga Telemanna, XVIII-wiecznego kompozytora,
często obecnego na dworze książąt pszczyńskich. Muzeum Prasy Śląskiej
znajduje się na Szlaku Zabytków Techniki.
Tutaj można poznać historię regionalnych wydawnictw prasowych .
Polskojęzyczna prasa na Górnym Śląsku zaczęła ukazywać się już w okresie
Wiosny Ludów. Jedną z pierwszych gazet tego typu był „Dziennik
Górnoszlązki” wychodzący w Bytomiu 162 lata temu. Początkowo w gazecie
przedrukowywano artykuły ukazujące się w Poznaniu, Krakowie, Warszawie
czy Lwowie, jednak już od 16 numeru zmienił się profil pisma. Zaczęto
drukować cykl legend i opowieści ze Śląska, przygotowywanych przez
Józefa Lompę, zamieszczano artykuły o historii regionu oraz zaczęto
opisywać wydarzenia lokalne. Wkrótce za sprawą „Dziennika
Górnoszlązkiego” otwarto na Śląsku czytelnie ludowe w Bytomiu,
Woźnikach, Rybniku i Lublińcu. Były to pierwsze biblioteki publiczne na
Górnym Śląsku zawierające książki polskojęzyczne...."
www.zabytki.pl
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Ekspozycja muzealna ukazuje dzieje prasy śląskiej od
jej początków aż do 1939 roku. Muzeum gromadzi zabytkowe maszyny,
urządzenia drukarskie (m.in. maszyny arkuszowe z początku XX wieku,
linoryty, odlewarki tytułów i linii) i introligatorskie. Zwiedzający
mają wrażenie, że znaleźli się w dawnej drukarni. Szczególnie, że każdy
chętny ma możliwość wydrukowania sobie pamiątkowego druczku na ręcznej
prasie typograficznej z drugiej połowy XIX wieku (tzw. „bostonka”). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Muzeum posiada i prezentuje wspaniałą kolekcję różnych
druków śląskich, w językach polskim i niemieckim, takich jak gazety, ulotki,
druki akcydensowe i książki. Można tutaj zobaczyć gazety wydawane przez
Korfantego, Ligonia i Miarkę. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Najstarszym drukiem jest brewiarz z 1688 roku a najstarszą gazetą,
Schlesische Privilegirte Zeitung z 1813 roku. W bibliotece muzealnej
znajduje się zbiór książek i czasopism związanych z Pszczyną.
„Bardzo cenną pozycją w naszych zbiorach bibliotecznych jest oryginał
„Konwencji genewskiej”, która szczegółowo dzieli Śląsk w roku 1921. Ba, mamy
nawet odręcznie pisane zaświadczenie o ukończeniu kursu stenografii z roku
1861, gdzie wśród uczestników figuruje nazwisko Karola Miarki z
Pielgrzymowic”- mówi Aleksandr Spyra.
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pamiątki z plebiscytu |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
W
muzeum upamiętniono trzy wybitne postacie,
patrona muzeum Wojciecha Korfantego, oraz
Ludwika Musioła i Georga Telemanna. W gabinecie
Korfantego mamy okazję zobaczyć oryginalne
sprzęty (autentyczna szafa i biurko), zdjęcia i
egzemplarze gazet. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Osobne pomieszczenie poświęcono Ludwikowi
Musiołowi – nauczycielowi, krajoznawcy,
historykowi, autorowi monografii historycznej
Pszczyny. Na piętrze kamienicy mieści się
„Izba u Telemanna”.
To salka muzyki kameralnej, w której
prezentowane są dawne instrumenty muzyczne z
terenu Śląska. Trafił tutaj pozytyw, jedyna
ocalała pamiątka po spalonym kościółku św.
Jadwigi. Są też: teorban, mandora, cytry, dudy,
harmonia pedałowa i inne. |
|
|
|
|
|
W
grudniu 2016 roku Muzeum wzbogaciło się o mapę
przedstawiająca lokalizacje najstarszych i
najważniejszych drukarni na Śląsku z pulpitem do
interaktywnej prezentacji. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
I
jeszcze ciekawostka dla amatorów fotografowania: |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|