„GLIWICKIE METAMORFOZY” |
Wieże KWK POLSKA
–
Świętochłowice
|
Krystyna
Koch
XII.2017 |
|
www.gliwiczanie.pl |
|
gliwickie_metamorfozy@op.pl |
|
POWRÓT
NA SZLAK
|
|
|
|
|
Kopalnia Węgla
Kamiennego „Polska” (pierwotna nazwa „Deutschland”) powstała 24
października 1873 przez połączenie pól górniczych: „Bohlen”, „Gefäll”, „Faustin”,
„Hexenkessel”. Właścicielem był śląski baron Guido Henckel von
Donnersmarck. Eksploatację kopalni rozpoczęto w 1872 wraz z
następującymi kopalniami i polami górniczymi: „Fausta”, „Falvabanhof”, „Ottilie”,
„Guttmannsdorf”, „Heyduck”, „Kleinigkeit”, „Bohlen” I i II, „Faustin”
II-VIa, „Gutt Glück”, „Hugo” II i „Kalina” II. W
latach 1884–1887 zbudowano dwa budynki nadszybia z wieżami szybowymi I i
II, które miały obsługiwać nowo otwarte poziomy 180 m i 225. Do
1922 kopalnia nosiła nazwę „Deutschland”. Od 1922 do 1937 nazywała się
„Niemcy”, a 3 maja 1937 roku nadano jej nazwę „Polska”.
Po II wojnie światowej kopalnia należała do Chorzowskiego
Zjednoczenia Przemysłu Węglowego. 1 stycznia 1972 roku została połączona
z kopalnią „Prezydent” w Chorzowie pod nazwą „Polska”. W 1979 roku
wydobycie roczne połączonej kopalni wynosiło 2 037 838 ton. Oficjalnie
przestała istnieć w 1995. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Pozostałością po
kopalni są dwie niezwykłe wieże. |
|
|
|
|
|
|
Wieża
wyciągowa szybu I – Basztowa
Wybudowana w roku 1908 do
obsługi poziomu 180 m. Połączona była z budynkiem nadszybia (wyburzony),
wychodziła ponad poziom jego połaci dachowej. Czterokondygnacyjna, trzy
pierwsze kondygnacje na rzucie kwadratu, czwarta nadwieszona –
prostokątna, wsparta na metalowej konstrukcji wsporników od strony
wschodniej. Wieża posiada konstrukcję stalową, kratową ze ścianami o
konstrukcji szachulcowej z wypełnieniem cegłą pełną, nietynkowaną.
Zadaszenie w konstrukcji stalowej, o formie odcinkowej kolebki. Wysokość
29,7 m (32,5 m). |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Wieża wyciągowa szybu II – Kozłowa
Wybudowana w roku 1891,
służyła do obsługi poziomu 225 m. Dolna partia wieży znajdowała się w
budynku nadszybia, górna wychodziła ponad poziom połaci dachowych. Stalowa,
wsparta na 4 podporach ustawionych pod kątem 60 stopni, opiera się na
podstawie o rzucie prostokąta. Zwieńczona jest metalową konstrukcją pomostu
o obudowie kratownicowej z 4 kołami maszyn wyciągowych. Górny pomost posiada
metalową konstrukcję zadaszenia w formie odcinkowej kolebki. Stalowa
konstrukcja wieży kozłowej należy do nielicznych tego typu obiektów –
istniały zaledwie trzy wieże tego typu. Wysokość wieży ok. 23 m.
Obydwie wieże posiadają znaczące
wartości jako zabytek budownictwa przemysłowego i techniki przełomu XIX i XX
wieku. Znajdują się na Szlaku Zabytków Techniki. Zostały całkowicie
wyremontowane i zabezpieczone w latach 2014–2015 i oddane do użytku w
czerwcu 2015 roku. W wieży basztowej zbudowano klatkę schodową wraz z windą,
która prowadzi nas na taras widokowy. Pod wieżami zbudowano labirynt, który
poprowadzi przez wodę, ziemię, powietrze, stal i drewno, czyli żywioły i
materiały związane z pracą pod ziemią. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
W budynku obok wież
odbywają się imprezy kulturalno-rozrywkowe, a wieżach spotkania z ciekawymi
ludźmi i wernisaże. Mieliśmy okazję podziwiać wystawę pięknych akwareli
Grzegorza Chudego, artysty i nauczyciela z Nikiszowca – „Gwiezdne wojny po
śląsku”. Podpisy pod akwarelami wzbudzały prawdziwe salwy śmiechu
zwiedzających. |
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
|